KIZILCIK (ERGEN) YAŞ MEYVESİ KURUTULMUŞ MEYVESİ VE FİDANI TEMİN EDİLİR (0 505 350 84 67)
Kızılcığın Sağlığa Faydaları
Kızılcığın en önemli özelliğinden birisi C vitaminine bol miktarda sahip olan başka besinlerde olduğu gibi etkili bir antioksidan olmasıdır. Bu özelliğinden ötürü çok geniş bir alanda sağlığımıza yardımcı olur. Bunlardan başka bazı hastalıklara yakalanma riskini de azaltmaktadır. Bu hastalıklardan bazıları, kanser, idrar yolu enfeksiyonu başta olmak üzere diğer enfeksiyon sorunlarına da iyi gelmektedir.
Çok yönlü bir meyve çeşidi olan kızılcık aynı zamanda diş sağlığı cilt sağlığı, hücrelerin yenilenmesi, sindirim sistemi organlarının sağlığının korunmasına kadar pek çok hastalıklara karşı yararı bulunmaktadır. Bundan başka çok değerli olan C vitamini içerdiğinden dolayı kış mevsiminde soğuk algınlıklarının sebep olduğu hastalıkların tedavisi için de yaygın şekilde kullanılır.
İdrar Yolu Enfeksiyonuna Karşı Kızılcık: İdrar yolu enfeksiyonu genel olarak çok önemsenmeyen hastalıklardan biridir. Ancak ilk başta önlem alınmamasından dolayı böbrekler dahil sindirim sistemi organlarını tehdit etmeye başlar. Ve dahası ilerleyen seviyesinin prostat olduğunu söylememiz doğru olacaktır. Kızılcığın bu hastalığı tedavi edici özelliğinin olduğu pek çok laboratuar çalışması sonucun kanıtlanmıştır.
Kızılcık Diş Çürümelerini Önler: Yeni yapılmış olan bir araştırmaya göre, kızılcık suyu diş çürüklerinin önlenmesinde yararlıdır. Kızılcıkta yer alan ve proantosiyanidin olarak ifade edilen bileşen, dişlere yapışmış olan zararlı bakterilerin yok olmasına yardımcı olmaktadır. Bu bileşen asit üretilmesinin önüne geçtiği gibi dişlerin etrafından plakların oluşmasının da önüne geçer.
Kızılcık Kanser Önler: Kızılcık, farklı kanser hücrelerinin büyümesinin önüne geçen proantosiyanidinleri içermektedir. Çalışmalar, flavonoidler bakımından zengin besinlerin kanser ve kanserin sebep olduğu ölüm riskinin azaltılmasında önemli bir rol oynadığını ortaya koyar. Özellikle kızılcık suyunun tüketilmesi kolon ile mesane kanserinden kaynaklanan riskleri ciddi olarak azaltabilir. Çünkü çok fazla anti kanserojen bileşenler içerir.
Kızılcık Kemik ve Dişleri Güçlendirir: Kızılcık suyu doğal bir kalsiyum kaynağı olma özelliğine sahiptir, ancak yine de pek çok meyve suyu firması kızılcık suyu için ekstradan kalsiyum eklerler. Doğal yollar ile ya da başka yollar ile alınan kalsiyum osteoporoz olarak isimlendirilen bir çeşit kemik hastalığına yakalanma ihtimalini azaltmaktadır.
Kızılcığın Sağlık Açısından Diğer Faydaları: Kızılcık özellikle kış mevsiminde soğuk algınlığının yol açtığı hastalıkları kısa sürede tedavi edebilme özelliğine sahiptir. Bundan başka sindirim sisteminin sağlığını koruduğundan dolayı obezite ile kabızlık problemlerine karşı da yararlıdır ve bir başka özelliği ise böbrek taşının oluşmasının önüne geçen bileşenleri içerir.
Kızılcık suyunu düzenli bir şekilde tüketirseniz ülsere yakalanma ihtimaliniz azalır, bağırsaklarınızı temizler ve bağırsak sağlığınızı korur. Bütün bunlardan başka kızılcığın akciğer iltihabına karşı da şifa kaynağı olduğu düşünülür. Kızılcık, saç ile cilt sağlığı ve bakımı için de yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.
Kızılcığın Zararları
- Kan pıhtılaşmasına karşı warfarin kullanmakta olan kişiler, kızılcık tüketimine dikkat etmeleri gerekmektedir. Kızılcık ile warfarin ilacının beraber tüketilmesi, ciddi problemler meydana getirebilir.
- Kan sulandırıcı özelliğine sahip ilaçları kullanan kişilerin kızılcıktan uzak durmalarını öneririz.
- Böbrek taşı problemi yaşamaktaysanız kızılcığın tüketiminden uzak durmanız gerekmektedir. Böbrek taşı bulunan kişilerin kızılcık kullanmadan önce doktora danışmaları yararlı olacaktır.
Tavsiyeler
Kızılcık suyunun sağlık ile ilgili olarak pek çok faydasını detaylı bir şekilde incelemiş olduk. Sağlıklı kişilerin güvenli bir şekilde tüketebileceği bir meyve olan kızılcık, özellikle kalp ile kan inceltici ilaçları kullanan kişilerin bu meyveyi tüketirken çok dikkatli olmalarını öneririz.
BALÇIKHİSAR'DA KIZILCIK (ERGEN)
YETİŞTİRİCİLİĞİ VE ÜRETİCİLERİNİN SORUNLARI(2011)
Kızılcığın Tüketildiği Yerde Hekime Gerek Yoktur.(Lokman Hekim)
AFYON KARAHİSAR'DAKİ BALÇIKHİSARLILAR
YARDIMLAŞMA VE DAYNIŞMA DERNEĞİ
Ali BOZDAĞ
Kurucu Başkan
e-mail: hisarergenci@hotmail.com
web sitesi:http://www.balcikhisar-der.tr.gg
http://www.tinara03.tr.gg
GSM: 0 505 350 84 67
KIZILCIK HAKKINDA GENEL BİLGİ
Latince adı: Cornus mas L.
İngilizce adı: Cornelian cherry.
Familyası: Cornaceae.
Yöresel adları: Ergen, Kiren , Güren, Zuhal
Türkiye’de yetiştiği yerler: Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu.
Ülkemiz birçok meyvenin anavatanıdır. Bu meyvelerden biri de kızılcıktır. Türkiye’de 1 milyon 600 bin Kızılcık ağacı bulunmakta olup, yaklaşık 15 bin ton üretim yapılmaktadır. Ülkemizde bu meyve türüne diğer sert çekirdekliler kadar değer verilmemektedir, Halbuki dünyanın birçok ülkesinde özellikle halk hekimliğinde yaygın olarak kullanılan Kızılcık meyvesinin meyvesinden ağacına kadar bir çok alanda ve çeşitli iş kollarında da kullanılmaktadır.
Kızılcık periyoditize göstermeyen ve her yıl düzenli meyve veren bir tür olup optimum şartlarda yetiştirilen bir kızılcık ağacında ekonomik çağında yılda 150 kg kadar ürün alınabilir, 5x5 metre aralıklarla dikilen bir bahçeden dönüme 6 ton kadar üretim yapılabilir, iptidai şartlarda ise bunun en az 1500 - 2000 kg civarında gerçekleşir kilogram fiyatı ortalama 10,00 TL olup gelirin oldukça yüksek olduğu söylenebilir.
Ülkemizde Malatya, Bursa, Yalova, Karabük ve İstanbul illerinde sınırlı düzeyde aşılı Kızılcık ağaçları ile yetiştiricilik yapılmakta olup dolayısıyla hemen, hemen tamamına yakınının isimleri ve şekilleri bilinmeyen tiplerde üretim yapılmaktadır.
Ülkemizde Kızılcık yetiştiriciliği yer yer 1500 metreye çıkmakta, genellikle 1200-1300 metrelerde üretimde problemler yaşanmamaktadır. Sıcaklığın kışları -37 dereceye kadar düştüğü yerlerde 150- 200 yıl yaşayan kızılcık, çiçeklenme ve hasat döneminde aşırı yağıştan zararlanmakta, hava neminin yüksek olduğu yerleri de istememektedir. Bu sınır değerleri göz önüne aldığımızda Balçıkhisar ekolojisi, kızılcık yetiştiriciliğine son derce uygun olup, karlı bir üretim dalı olacak niteliktedir. Çoğaltılması çelikle ve aşıyla yapılabilir. Özellikle değişik, küçük siyah meyveli olan ve halk arasında yabani kızılcık olarak bilinen ürün üzerine üstün özellikli kızılcık aşılanarak kolaylıkla çoğaltılabilir. Üstün özellikli tiplerden yaz veya kış aylarında alınacak çeliklerle de kızılcık çoğaltılabilir.
T göz ve yongalı göz aşılarından kolaylıkla yaz aylarında uygulanmasıyla yeni bireyler hızlı bir şekilde yaygınlaştırılabilir. Kızılcıklar dipten yoğun bir şekilde sürgün verdiğinden, bu sürgünlerin ayrılması veya daldırılması suretiyle de yeni bireyler elde etmek mümkündür.
Bitkisel özellikleri, kimyasal yapısı ve kullanımı:
Kızılcık Anadolu’da Kiren, Güren, Zuhal ve Ergen olarak da bilinmektedir. Meyvelerinden yapılan ezme Kiren ekşisi olarak isimlendirilmektedir.
Kızılcığın gövde kabukları ve meyveleri kullanılır. Meyvelerinde şekerler, müsilaj ve organik asitler, kabuklarında ise reçineli maddeler, tanen ve müsilaj bulunmaktadır. Kızılcık meyvelerinden ezme, marmelat, reçel, meyve suyu yapılmaktadır.
Kızılcık meyvesinde % 25 kuru madde, % 11 organik asitler, pektin, A, B ve C vitaminleri, Ca, P, Mg ve Fe bulunmaktadır. Portakala göre yaklaşık iki kat daha fazla C vitamini içermektedir. Karbonhidratları glikoz, früktoz ve sakarozlar oluşturmaktadır.
Halk dilinde türkülere konu olmuş kızılcık, güzel Anadolu’muzun zengin meyve folklorü içerisinde güzide bir meyvesidir. “Kızılcığın tüketildiği yerde hekime gerek yoktur” diyen Lokman hekim bu meyve türünün önemini ne güzel belirtmiştir. Yıllardır farmakologların ilgisini çekmiş olan kızılcık, reçel, marmelat ve meyve suyu sanayii yönünden de önemli bir hammadde durumundadır. Kızılcık insan sağlığı bakımından çok önemli etkilere sahiptir.
Meyve suyu serinletici ve ateş düşürücü bir etkiye sahiptir. Meyvede organik asitlerden malik asit, sitrik asit ayrıca müsilaj ve şekerler bulunur. Mayhoş ve sulu olan meyveleri % 7-9 oranında şeker ihtiva eder. Vitamin C içeriği bakımından oldukça zengin bir meyve türüdür. 97.4 – 120.4 mg/100 g vitamin C içerir. Bu değer 43 mg /100 g C vitamini içeren Portakalın iki katıdır. Meyveleri suda haşlanarak kabızlık giderici olarak kullanılır. Etkili ve zararsız bir kabızlık gidericidir. Gövde ve dal kabukları tanen maddesi taşıması dolayısıyla kurt düşürücüsü olarak kullanılır. Yaprakları kurutulup toz haline getirilerek yarayı kurutucu ve tedavi edici olarak kullanılır.
Gıda sanayi yönünden de büyük önem arz eden kızılcık meyveleri, reçel, marmelat, pestil, şurup, meyve suyu ve komposto gibi değerlendirme şekillerine uygunluk arz eder.
Taze meyveler ve meyve suyu şeker hastalığında, sıtma, ishal ve dizanteri vakalarında oldukça etkilidir. Yine meyve ve çekirdeği toz haline getirilerek su ile karıştırılarak içirildiğinde, çocuklarda görülen ishal ve dizanteri hastalığını kısa sürede geçirmektedir. Kabız edici özeliği vardır. Kurutulmuş meyveleri çay olarak demlenerek içildiğinde de ishal kesici etki göstermektedir. Meyveleri veya hoşafı ağız içi yaralarına iyi gelmektedir. Karaciğer zafiyetine, kalın bağırsak iltihaplarına kızılcık şifalı gelmektedir.
Kızılcık meyvesi veya şırası safrayı temizler, mideye kuvvet verir, sıtmaya iyi gelir. Kızılcık yaprağı toz haline getirilerek iltihaplı yaralara sürülerek şifa görülür. Gövde ve dal kabukları ateş düşürücü olarak etkili olmaktadır. Kurutulmuş gövde kabuklarından 50 g alınıp 1 lt suda kaynatılarak günde 4 bardak içilir.
Kızılcık meyvesi kaynatılıp balla tatlandırılarak soğuk olarak içilmeye devam edilirse ishali keser, karaciğer hararetini giderir. Kızılcık meyveleri kaynatılıp balla tatlandırılarak içilmeye devam edilirse, bağırsak gazlarını giderir, mideyi kuvvetlendirir, safrayı keser.
Basur için kızılcık marmeladı yemeklerden önce yenmeye devam edilmelidir.Taze kabuklarından esans ve dizanteri hastalığına karşı ilaç hazırlanmaktadır. Gıda sanayinde taze, kuru ve sofralık olarak değişik şekillerde işlenmekte, yemeklerde tat verici olarak kullanılmakta, meyvelerinden de dondurma sanayinde yararlanılmakta, konserve ve şurup yapılmaktadır.
Kızılcık; meyvesi kadar ağacı ve odunuyla da üretim yapılan alanlarda ekonomik hayatı etkilemektedir.
Bir çok el sanatları ürünleri için mamul ve yarı mamul olarak değerlendirildiği, çiçek, yaprak ve meyvesinin dekoratif amaçlı peysaj bitkisi olarak kullanıldığı bilinmektedir. Ülkemizde ise halen orman bitkisi olarak kabul edilmekte ve üzerinde çok sınırlı düzeyde çalışmalar yapılmaktadır.
Ülkemizde meşhur Devrek bastonları kızılcık ağacından yapılmakta olup özü sarı kırmızı ve pembe beyaz renkte çıkarılmaya uygundur. Bu özelliklerinden dolayı, sandalye ve tekstil mekikleri gibi büro malzemeleri yapımında kullanılmaktadır.
Kızılcık çiçekleri diğer meyvelerden önce açar. Açmaya Şubat ayında başlar ve 2-4 hafta devam eder. Kızılcık ağaçlarının bulundukları yükselti ve iklime bağlı olarak hasat Temmuz ortasından Ekim ayı başlarına kadar devam eder. Bir ağaçta bulunan meyveler aynı anda olgunlaşmaz. Bu nedenle 2-3 defada hasat yapılır. Ayrıca, kızılcık meyveleri hasattan sonra olgunlaşmaya devam eder. Olgunluk ilerledikçe irilik, meyvede şeker oranı artar, C vitamini ve sertlik azalır.
KIZILCIK AĞAÇLARI, EROZYONU ÖNLER
Özellikle diğer meyve ağaçlarından henüz erken döneminde çiçek açan Kızılcık ağaçlarının arıcılıkta da polen ve nektar kaynağı olduğu gibi soğuklara karşı dayanıklı olması,kış soğuklarından zarar görmeyen ve kök yapısıyla da dünyanın birçok ülkesinde erozyona karşı önlem olarak tercih edilen ağaç olarak kullanılmaktdır.
Çoğu diğer meyve türlerinin yetiştirilemediği taşlık arazilerde ve tarımsal açıdan düşük değere sahip arazilerde Kızılcık rahatlıkla yetiştişebileceğini gibi hem de erozyona karşı bu arazilerin kazandırılabilir, araziler bu şekilde korunabilir.
Kaynak:Prof.Dr. Turan KARADENİZ.
Ordu Üniversitesi Ziraat Fakultesi Dekanı.
BALÇIKHİSAR VE KIZILCIK
(Aşağıdaki metinlerde kızılcık yerine kasabamızdaki yerel adı olan "ergen" kullanılacaktır.)
Balçıkhisar; Afyonkarahisar ili Şuhut İlçesine bağlı Afyonkarahisar'a 40 Şuhut'a 12 km mesafede etrafı dağlarla çevrili ekonomisi tarıma dayalı l957 yılında belde olmuş yoğun göç veren çok eski bir yerleşim yeridir..
Balçıkhisar; ekolojisi ergen yetiştiriciliği için son derece uygun olup ergen yetiştiriciliği çok eskidir.Kasabamız ergen ile o kadar özdeşleşmiştir ki Afyonkarahisar ve yöresinde Balçıkhisarlılar için "ergenci" tabiri kullanılır.
Tükiye İstatistik Enstitüsü Kurumu verilerine göre Kasabamızda 2700 kök ergen ağacı bulunmaktadır. Ergenler düzenli kapama bahçeler şeklinde olmayıp Kasabanın batı bölgesinde yer alan vadi boyunca yayılmıştır. yaklaşık 70.000 m2 alanda tamamiyle organik olarak ergen üretimi yapılmaktadır.
Afyonkarahisar yöresinde Balçıkhisar kasabası dışında kültürel olarak ergen yetiştiriciliği yapılan yer yoktur.Adına türküler yakılan ata sözleri ve maniler söylenen ve Lokma hekimin Kızılcığın tüketildiği yerde hekime gerek yoktur” sözüne mazhar olan ergenin insan sağlığına olan faydaları yukarıda belirtilmiştir.
Kasabamızda ergenin yaş olarak sofralık ve kurutulup kış aylarında komposto olarak kullanımının dışında başka tüketim şekli bilinmemektedir. Ortalama bir kök ağaçdan asgari 50 kg ergen elde edildiği varsayıldığında yıllık 135 ton ürün ortaya çıkmaktadır.
ERGEN ÜRETİCİLERİNİN SORUNLARI
* Son yıllarda yaşanan kuraklık nedeniyle vadi boyunca dere yatağında akan su, suyun çıkış noktalarında akışını devam ettirmesine rağmen Haziran ayından itibaren Ergen yetiştiriciliğinin yapıldığı alanlara gelindiğinde kumsal alanda kaybolduğundan sulama yapılamamaktadır.Sulama yapılamadığından ergenler istenilen dolgunluğa ulaşmamaktadır.
*Ergen çeşitleri üzerinde kültür çalışması yapılmadığından istenilen irilik ve dolgunlukta ki çeşitler mevcut değildir.
*Ergen ürticilerinin en önemli sorunu ürettikleri ergenleri pazarlayamamalarıdır. Bunda ergen yetiştirilen alanların şehir merkezine uzaklığı, yetiştiricilerde pazar bilincinin oluşmamasının etkileri büyüktür.
*Ergen yörenin endemik bitkisi olmasına rağmen kasabamız da yetiştiriciliğinin yapıldığı çok az bilinmektdir.
SORUNLARIN ÇÖZÜM YOLLARI
*Dere yatağı boyunca akan Suyun çıkış noktalarında akıyor olmasına rağmen yaz aylarında kesilen su; D.S.İ Müdürlüğünce kanal veya borularla Ergen yetiştiriciliğinin yapıldığı alanlara taşınarak sulama sağlanmalıdır.Erozyona karşı toprağı koruyan bu bitki için sulama sistemi kurulması ve tercihen damla sulama sisteminin oluşturulması kuraklığa bağlı su ile ilgili çıkabilecek problemleri ortadan kaldıracaktır.
* Kasabamız Tarım Danışmanı, İl ve İlçe tarım Müdürlüklerince yapılacak çalışmalar sonucunda tavsiye edilebilecek çeşitlerin bulunmasıyla bu çeşitleri oluşturacak ortamlar oluşturulmalıdır..Bunun için hızlı üretimin gereği olarak kontrollü bir tesis ortamının oluşturulması geleneksel üreticiliğin yanında kapama ergen bahçeleri oluşturulması gerekmektedir.
*Üniversiteler, Kaymakamlık,Tarım il ve İlçe Müdürlükleri ile yapılacak ortak çalışmalar sonucu Sofralık ve kompostoluk tüketimin yanında meyvesuyu, marmelet gibi ürünler elde edilirek pazarlanmalı marka ve patent çalışmaları yapılmalıdır.
* Bir ve ikişer kg plastik malzemelerle ambalajlarak meyve hallerine satışı sağlanmalıdır.
*Meyve suyu için meyve işleyen firmalarla bağlantı kurarak toptan pazarlanması sağlanmalıdır.
*Kasabamız belediyesi , Şuhut kaymakamlığı ve Sivil Toplum Kuruluşların ortaklaşa düzenleceği festival yapılmalı fuar ve panayırlarda yer alınmalıdır.
* Yukarıda belirtilen çalışmaların yapılması durumunda ergenin piyasa değerinin 2 TL/Kg olduğunu varsayarsak kasabamız üreticilerine her yıl asgari 270.000 TL girdi sağlanabileceği düşünülmektedir.
*Afyonkarahisardaki Balçıkhisarlılar Derneği olarak bu işin ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde yapılması gerektiğini, bir sivil toplum kuruluşu olarak Balçıkhisar'lı üreticilerin her zaman yanında olduğumuzun bilinmesini isteriz.
Kan kusup kızılcık şerbeti içmek
Çok eziyet çektiği halde durumunu iyi göstermek, başa gelen kötü bir olayı, herhangi bir nedenle dışarı yansıtmamak anlamında kullanılır.
Kızılcıklar oldu mu selelere doldu mu
Gönderdigim çoraplar ayağına oldumu
Mendili eline mendil verdim geline
Kara kına yollamış yar benim ellerime
Fistani mor dallı şu kızı kaçırmalı
Kız pek güzel ama anası olmamalı
Mendili eline mendil verdim geline
Kara kına yollamış yar benim ellerime
Yaylı gelir Keşandan dingil çıkmaz başlıktan
Su köyün oğlanları evlenemez açlıktan
Mendili eline mendil verdim geline
Kara kına yollamış yar benim ellerime
