BALÇIKHİSAR (Tinnoros-Tinnara)

KRAL YOLU: Araştırmalara göre Şuhut'un Kral yoluyla doğrudan bir ilişkisi yoktur. Bununla beraber tarihçi Ramsay " Anadolunun tarihi coğrafyası, adlı yapıtında bu konuya sıkça değinmekdedir.Ona göre Sardis' ten (Manisa yakınlarındaki bir antik şehir) Susa'ya (İran topraklarına) giden Kral yolunun Salata ve Keramon agoradan geçmeyip şimdiki bahsettiğimiz delillerin gösterdiği üzre Apameia(Dinar), MELİSSA (ŞUHUT -BALÇIKHİSAR YAKINLARI) VE Synnada'dan geçmiş gerekirdi." der. Yapıttın bir başka yerinde ise, "unutulmamalı ki Synnada ticaret yoluna yakın olmakla beraber tam üstünde değildi. Öte yandan Roma dönemindeki Anadolu yollarından söz ederken "Synnada ile Apameia(dinar) arasındaki tepelerde kesik kayaların ve tesviyeler vardır " der. Kesik kayaların ve tesviyelerin yol amacıyla işlendiğini ve yapıldığını ileri sürer.

GÜNÜMÜZDE FRİG YAZISI ÇÖZÜLMEDİĞİ İÇİN SİYASİ TARİHLERİ HAKKINDA FAZLA BİLGİMİZ YOKTUR.YAPILAN ARAŞTIRMALAR, AYAKTA KALAN FRİG KAYA ANITLARI ONLARIN UYGARLIKTA NE DENLİ İLERİ GİTTİĞİNİ GÖSTERMEKTEDİR.KENDİLERİNDEN ÖNCE OLUŞAN UYGARLIKLARI -ÖZELLİKLE HİTİT UYGARLIĞINI- KENDİLERİNE ÖZGÜ UYGARLIKLARINI YARATMA BİR YOL GÖSTERİCİ OLARAK BENİMSEYEN FRİG’LER, AFYON-ESKİŞEHİR-KÜTAHYA ÜÇGENİ İÇİNDE, TÜRKMEN DAĞLARININ GÜNEY VE BATI YÖRESİNDE ANKARA-AFYON YOLU İLE İSTANBUL-ESKİŞEHİR-KONYA YOLLARININ KESİŞME NOKTASININ ÇEVRELENDİĞİ BÖLGE İÇİNDE EN GÖRKEMLİ YAPITLARINI VERMİŞLERDİR.YANISIRA, İKİ ÖNEMLİ UYGARLIK MERKEZLERİ DE BU BÖLGE İÇİNDE KURULMUŞTUR.BUNLARDAN BİRİ SİYASİ BİR MERKEZ OLAN, BAŞŞEHİR GORDİON, DİĞERİ İSE M.Ö. 7. YY. IN İKİNCİ YARISINDA KURULAN VE DİNİ MERKEZ OLAN MİDAS ŞEHRİDİR.MİDAS ŞEHRİ VE AFYON-ESKİŞEHİR-KÜTAHYA BİRLEŞİM ÜÇGENİNDE ANA TANRIÇA KYBELE’YE GEREKEN ÖNEM VERİLİRKEN, GORDİON ŞEHRİNDE İSE KRALLAR ÖYKÜLEŞEN BİR YAŞAM SÜRMÜŞTÜR.

FRİGLER ÖZELLİKLE MADEN İŞÇİLİĞİNDE ÇOK İLERİ GİTMİŞLER, YAPTIKLARI SÜSLÜ İÇKİ KADEHLERİNİ YUNANİSTAN’A İHRAÇ ETMİŞLERDİR. KAYA VE TAŞ MİMARİSİNDE DE İLERİ GİDEN FRİGLER EN GÜZEL VE EŞSİZ ÖRNEKLERİNİ İHSANİYE İLÇESİNDE VERMİŞLERDİR. (ALANKAYA-ASLANTAŞ-KAPIKAYALAR) YANI SIRA AĞAÇ İŞÇİLİĞİNE, KİLİM, KEÇE SANATINA VE MÜZİĞE GEREKEN ÖNEMİ VERMİŞLERDİR.HATTA, BATILI ZENGİNLERİN GİYDİĞİ “FRİG KÜLAHI” ONLARIN ESERİDİR.VE BU KÜLAHI, AFYON MÜZESİNDEKİ KRAL MİDAS HEYKELİNDE GÖRMEK OLASIDIR.FRİG TARİHİNİ AYRINTILI VERMEMİZİN NEDENİ –AŞAĞIDA DA BELİRTECEĞİMİZ GİBİ- SYNNADA’NIN KURUCUSU AKAMAS’IN BU DÖNEMLER, FRİGYA’NIN MERKEZİ SAYILAN BU BÖLGEDE SYNNADA’YI KURMUŞ OLMASINDAN KAYNAKLANIYOR.VE DAHA SONRA SYNNADA SANTRAL FRİGYA (MERKEZ FRİGYA) DENİLEN BÖLGENİN BAŞKENTİ OLACAKTIR.

ÜNLÜ OZAN HOMEROS’UN “İLYADA” DESTANINDA SÖZÜNÜ ETTİĞİ TRUVA SAVAŞ’LARINDA ANADOLU’NUN ÇEŞİTLİ DEVLETLERİ KATILDI.FRİG’LER DE BU SAVAŞA KATILARAK TRUVA’LILARIN YANINDA YER ALDILAR.UZUN SÜREN SAVAŞLARDA AKALILAR YENEMİYECEĞİNİ ANLAYINCA “TAHTA AT” HİLESİNE BAŞ VURARAK TRUVA’LILARI YENDİLER. YENİLGİNİN ARDINDAN ŞEHRİ BOŞALTAN KAHRAMANLAR (KOMUTANLAR), ANADOLU TOPRAKLARINA, ÖZELLİKLE FRİGYA TOPRAKLARINA YAYILDILAR.ŞUHUT İLÇESİNİN KURUCUSU AKAMAS’DA BU KAHRAMANLARDAN BİRİDİR.İTALYA DESTANINDA AKAMAS’A DA YER VERİLİR VE ONUN İÇİN ŞÖYLE DENİR.PEİROS İLE BİRLİKTE TRAKYA’LILARIN BAŞINDA AKAMAS VARDI.HIZLA AKAN HELESPONT ÇEVİRDİ TOPRAKLARINI PROMAKOS’U VURDU GARGISI İLE, AKAMAS BAĞIRA BAĞIRA ÖĞÜNDÜ KRAL PENELEOS, SALDIRDI AKAMAS’IN ÜZERİNE AKAMAS DAYANDI BU SALDIRIYA, AKAMAS TRAKYA’LILARIN YİĞİT ERİ ÖNCE AKALILARIN KALESİ TELEMON OĞLU AİOS’I VURDU ......... İLAH.ŞİİRDEN DE ANLAŞILACAĞI ÜZERE AKAMAS TRAKYA’LI BİR KOMUTAN OLARAK TRUVA’LILARIN YANINDA SAVAŞA KATILMIŞTIR. SAVAŞ SONUCUNDA BİRLİKLERİ İLE BERABER FRİGYA BÖLGESİNE ÇEKİLİR.BAKINIZ BU KONUDA GÖNÇER NE DİYOR: “AKAMAS, TRUVA SAVAŞI UMULMADIK BİR BİÇİMDE SONA ERMESİ ÜZERİNE TORLAR (DORLAR) DAN TRAKYA’LI, MAKEDONYA’LI VE AHİYA (AKA-İYON) LI BİRLİKLERİN BAŞINDA İÇ ANADOLU’YA ÇEKİLEREK AFYON İLİ ŞUHUT İLÇESİNİN YERİNDE SYNNADA ADI İLE BİR ŞEHİR KURDU.ŞEHRİN MİLLİ KAHRAMANI OLDU.UZUN SÜRELER SYNNADA’LILARIN GÖNÜLLERİNDE YAŞADI.ŞEHRİN YARI EGEMEN OLDUĞU İLK ROMA ÇAĞLARINDA BASTIĞI PARALARIN AKAMAS’IN BÜSTÜNÜ KOYDU. SYNNADA’LILAR PARALARINDA “DORLARIN, MAKEDONYA’LILARIN, İYON’LILARIN, SYNNADA’SI” DİYEREK ÜÇ BÜYÜK HALKTAN MEYDANA GELEN BİR ŞEHİR OLDUKLARINI AÇIKLAMIŞLARDIR.SYNNADA’NIN KURULUŞU HEMEN HEMEN M.Ö.1180 YILLARINDA OLMUŞTUR.GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ ŞUHUT 12. VE SONRAKİ YY.DA ÖNEMLİ BİR ŞEHİR OLARAK SESİNİ DUYURMUŞTUR. BU ARADA FRİGYA’LI BİR KAHRAMAN OLAN TİNNOROS’U DA ANALIM GEÇELİM.

 BALÇIKHİSAR KASABASININ HARIMARASI MEVKİİNDE ÖRENİ BULUNAN KÖY BU KAHRAMAN ADINI TAŞIMAKTADIR. BU KÖYDE BULUNANA HEYKEL KAİDESİNDE TİNNOROS OĞULLARININ ADI GEÇMEKTE OLUP, BU YAZI BALÇIKHİSAR KÖY ÇEŞMESİNDEDİR. AYRICA TİNNOROS’UN SYNNADA PARALARINDA RESMİ BULUNMUŞTUR. BURADAN GİDEREK TİNNOROS VE OĞULLARI SYNNADA’YA YERLEŞMİŞ OLABİLİRLER VE HARIMARASI BU AİLENİN ÇİFTLİĞİ OLABİLİR.

LİDYA DÖNEMİ:GEÇMİŞİ M.Ö. 2000 YILLARINA DAYANAN LİDYA ÜNLÜ DESTAN YAZARI HOMEROS’UN İLYADA’SINDA MAİONİA OLARAK GEÇEN VE TARİH SAHNESİNDEKİ ETKİNLİĞİNİ 7.YY. DA GÖSTEREN BİR DEVLETTİR. ADI GEÇEN DEVLET KRAL GYGES (GİGES) TARAFINDAN M.Ö. 680 YILLARINDA BATI ANADOLU’DA KURULMUŞ OLUP, BAŞKENTİ SARD ŞEHRİDİR. (SARD BUGÜN MANİSA YAKINLARINDA ANTİK KENTTİR.)KİMMERİLER’İN FRİGLERİ YIKMASI ÜZERİNE ORTAYA ÇIKAN VE KURULAN LİDYA DEVLETİ GİGES ZAMANINDA HER YÖNDEN GELİŞTİ. SARD’IN VARSIL BİR TİCARET ŞEHRİ OLARAK ÜNÜ KOMŞU DEVLETLERE ULAŞTI. YİNE LİDYA KRALI GİGES ALIŞ-VERİŞİ HIZLANDIRMAK İÇİN ALTIN VE GÜMÜŞTEN YAPILMIŞ PARALARI DÜNYADA İLK KEZ KULLANDI. BUNUNLA DA YETİNMEYEN GİGES TİCARETİNİ VE EKONOMİSİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN YOLUN ÖNEMİNİ KAVRAYARAK EFES’TEN SARD’A ULAŞAN, ORADAN DA DOĞUYA GİDEN KRAL YOLU’NU GELİŞTİRDİ VE SÜREKLİLİĞİNİ SAĞLADI. ANADOLU, PERS EGEMENLİĞİ ALTINA GİRİNCE LİDYA’LILAR DA PERSLERİN EGEMENLİĞİ ALTINA GİRMİŞTİR. (M.Ö.546) VE 334’E DEK PERS’LERİN EGEMENLİĞİ ALTINDA KALMIŞLARDIR. DAHA SONRA İSE LİDYA TOPRAKLARINA BÜYÜK İSKENDER EGEMEN OLMUŞTUR.LİDYA’NIN GÖRKEMLİ DÖNEMLERİNDE –BELLİ BİR SÜRE- BATI ANADOLUYA GİDEREK ŞUHUT’A, LİDYA DEVLETİNİN EGEMENLİĞİ ALTINA GİRMİŞTİR.

- PERS DÖNEMİ: LİDYA’NIN ARDINDAN ANADOLU’YU DOĞUDAN GELEN PERSLERİN İŞGAL ETTİĞİNİ GÖRÜYORUZ. (6.YY.) PERS İMPARATORU DORÛS 2. M.Ö. 407 YILINDA GENÇ OĞLU KEYHÜSREV’İ (PERSLERİN PRENSİ SYRUP) ANADOLU SATRABI (GENEL VALİSİ) YAPTI. KEYHUSREV’E, LİDYA, FRİGYA, KAPADOKYA TOPRAKLARI BÜYÜK FRİGYA ADIYLA VERİLDİ. BÜYÜK FRİGYA TOPRAKLARININ BAŞKENTİ, DAHA ÖNCE BAŞKENT OLAN SARD’DAN TAŞINARAK GELENE’YE (DİNAR) GETİRİLDİ. VE GELENE BAŞKENT OLDU.BU SIRALARDA ATİNA İLE ISPARTA ARASINDA SÜRTÜŞMELER OLUP, GENÇ KEYHUSREV BU SÜRTÜŞMEDE ISPARTA’YI TUTUYORDU. BU OLAYLAR SIRASINDA GENÇ KEYHUSREV ÜNLÜ VE SOYLU KOMUTAN ATİNA’LI ALKİBYADES’LE (ALCİBİADES) TANIŞTI. BU TANIŞMA DOSTLUĞA DÖNÜŞTÜ.ATİNA’LI ALKİBYADES İSE ATİNA ISPARTA ÇATIŞMASINDA KÂH ISPARTA YANINI, KÂH ATİNA YANINI TUTTU. EN SON ATİNA YANINI TUTTUYSA DA SAVAŞMA SANATINI ÖĞRETTİĞİ ISPARTA’LILAR ATİNA’YI İŞGAL ETTİLER. O DA DOSTU GENÇ KEYHUSREV’E SIĞINDI. KEYHUSREV ONU METROPOLİS İLE SYNNADA ARASINDAKİ MELİSSA ÇİFTLİĞİNE YERLEŞTİRMİŞTİR. (M.Ö. 404) ALKİBYADES BU ÇİFTLİKTE ÖLMÜŞTÜR.ADI GEÇEN ÇİFTLİK RAMSAY’A GÖRE ŞUHUT BALÇIKHİSAR KASABASIDIR. SÜLEYMAN GÖNÇER’E GÖRE İSE, BU ÇİFTLİĞİN YERİ KÖPEK İNLERİ ÇEVRESİNDEKİ TARIM BÖLGESİDİR.

HELLENİSTİK ÇAĞ: NİCE OLAYLARA TANIK OLAN, ANADOLU HALKI, PERS KRALLARININ SORUMSUZ, BECERİKSİZ YÖNETİMİNE, SATRAPLARIN (GENEL VALİLERİN) SÜREKLİ ÇEKİŞMELERİNE DE TANIK OLMUŞTUR. BARIŞI DOSTLUĞU, İNSANCA YAŞAMAYI SEVEN ANADOLU HALKI, BU ÇEKİŞMELERDEN –MUTSUZLUK VE YOKSULLUK ADINA- HAKKI OLAN PAYI ALMIŞTIR.BÜYÜK İSKENDER’İN GELİŞİ DE ANADOLU’YA BARIŞ GETİRMEMİŞTİR. SADECE KOMUTANLAR YÖNETİCİLER DEĞİŞMİŞ, MUTSUZLUK, KAN, GÖZYAŞI, YOKSULLUK VE SAVAŞLAR SÜRÜP GİTMİŞTİR; SOYLU ANADOLU TOPRAKLARINDA İSKENDER’İN (M.Ö. 334) ANADOLU TOPRAKLARINA AYAK BASMASINDAN ROMA YÖNETİMİNE DEK (M.Ö. 84) ANADOLU TOPRAKLARI –DOĞAL OLARAK ŞUHUT’ TA- BÖLGE VALİLERİ VE KOMUTANLAR ARASINDA EL DEĞİŞTİRİP DURMUŞTUR.BÜYÜK İSKENDER KRAL OLDUKTAN SONRA GEREKLİ HAZIRLIKLARI YAPARAK VE TÜM HELEN’LERİ BAYRAĞI ALTINA TOPLAYARAK İRAN’I (PERSLER) YIKMAK, ÖC ALMAK AMACIYLA ÇANAKKALE BOĞAZI ÜZERİNDEN ANADOLU’YA GEÇTİ. (M.Ö. 334) EGE VE AKDENİZ KIYILARINI DOLAŞIP PERS ORDUSU İLE KARŞILAŞMAYINCA ESKİ FRİGYA BAŞKENTİ GORDİON’DA, ANADOLU İÇLERİNE DAĞILAN ORDUSUNUN TOPLANMASI EMRİNİ VERDİ. (PERS ORDUSUNA SAVAŞ AÇMAK İÇİN). İSKENDER KENDİSİ AĞLASUN ÜZERİNDEN, GELENE’YE (DİNAR) GELDİ. BURADA DİNAR’IN SAVAŞSIZ ALINMASI İÇİN BİR SÜRE BEKLEDİ. DAHA SONRA ESKİ DİNAR YOLUNU TAKİP EDEREK GORDİON’A VARDI. GORDİON’A VARINCA TÜM BİRLİKLERİNİ HAZIR BULDU.GORDİON’DAN DOĞUYA DOĞRU YÜRÜYEN İSKENDER İSOS ŞEHRİNDE İRAN ORDUSUNU YENEREK, KENDİSİNE TÜM ASYA KAPILARINI AÇTI.İSKENDER ANADOLU’YA GİRİNCE PERS’LERDEN ÇOK ÇEKEN ANADOLU HALKI TARAFINDAN BİR KAHRAMAN GİBİ KARŞILANDI. ŞEHİRLERİN BİR ÇOĞU SAVAŞMADAN KAPILARINI İSKENDER’E AÇTI. BÖYLE ŞEHİRLERİ İSKENDER BELLİ BİR VERGİYE BAĞLAYARAK, İÇ İŞLERİNDE ÖZGÜR BIRAKTI. BU ŞEHİRLERDEN BİRİ DE SYNNADA (ŞUHUT) TUR.İSKENDER M.Ö.323’DE ÖLÜNCE YERİNE GEÇECEK KARDEŞİ –OĞLU OLMADIĞI İÇİN- KOMUTANLARI ARASINDA İKTİDAR KAVGALARI BAŞLADI. AYRICA ÇEŞİTLİ BÖLGELERE ATADIĞI GENEL VALİLERİN HEPSİ BÖLGELERİNDE BAĞIMSIZLIKLARINI İLAN ETTİLER.GELENE’DE OTURAN FRİGYA GENEL VALİSİ DE AFYON İLİ VE BÖLGESİNDE BAĞIMSIZLIĞINI İLAN ETTİ. VE YÖNETİMİ 20 YIL SÜRDÜ.DAHA ÖNCE DE BELİRTTİĞİMİZ GİBİ, İSKENDER ÖLÜNCE YERİNE GEÇECEK KİMSE YOKTU. TAHT KAVGASI İÇİN İSKENDER’İN GENERALLERİ ARASINDA KIYASIYA BİR MÜCADELE BAŞLADI. BU MÜCADELE FRİGYA GENEL VALİSİ ANTİGON’DA GEREKLİ YERİNİ ALDI. İLKİN GELENE’DE EGEMENLİĞİNİ İLAN ETTİ, DAHA SONRA BÜYÜK BİR ORDU İLE TRAKYA ÜZERİNDEN MAKEDONYA’YA ULAŞARAK TAHTA OTURDU. BU DURUM KARŞISINDA İSKENDER’İN DİĞER GENERALLARİ ANTİGON’A KARŞI BİRLEŞEREK BİR CEPHE OLUŞTURDULAR. İSKENDER ANADOLU İÇLERİNE YÜRÜRKEN HAZİNEYİ BEKLEMESİ İÇİN BERGAMA KALESİNE ÖMEN’İ BIRAKMIŞTI. BERGAMA KRALI ÖMEN’DE FRİGYA TOPRAKLARINA SALDIRARAK SİNCANLI’YA, SANDIKLI’YA DEK UZANAN BATI FRİGYA TOPRAKLARINI ELE GEÇİRDİ.BU ARADA, ANTİGON MAKEDONYA’YA GİRERKEN, DOĞUDAKİ GENERALLERLE SAVAŞMAK ÜZERE BÖLGESİNDE ÜÇ KOMUTAN BIRAKMIŞTI. BU KOMUTANLARDAN BİRİSİ SYNNADA (ŞUHUT) KALESİ KORUYUCUSU DOKİMOS’TUR. DOKİMOS ÖMEN’İ ATMAK İÇİN GEREKLİ UĞRAŞI VERMİŞ, ANTİGON’UN DA BÖLGESİNE DÖNMESİ İLE ÖMEN’İN YÖNETİMİ BU BÖLGEDE SON BULMUŞTUR.İSKENDER’İN TAHTINA EGEMEN OLMAK İÇİN BİRÇOK GİRİŞİMİ OLAN ANTİGON DOĞUDAN VE BATIDAN GELEN ORDU İLE ÇAY-BOLVADİN ARASINDAKİ DÜZLÜKTE SAVAŞTI. BU SAVAŞ TARİHE, “İPSOS MEYDAN SAVAŞI” ADIYLA GEÇTİ. (300) SAVAŞ SONRASI GELENE’YE KAÇAN ANTİGON AYNI YIL ÖLDÜ. BÖYLECE YÖNETİMİ DE SON BULDU. DOĞUDAN VE BATIDAN GELEN VE BATIDAN GELEN KOMUTANLAR ANTİGON’UN TOPRAKLARINI PAYLAŞTILAR, SYNNADA İSE TRAKYA KRALI LİZİMAHOS’A DÜŞTÜ. BU KONUDA SÜLEYMAN GÖNÇER ŞÖYLE DİYOR. “SYNNADA (ŞUHUT) BÖLGESİ KOMUTANI DOKİMOS, SYNNADA KALESİNİ SAVAŞSIZ LİZİMAHOS’A BIRAKTI VE BU BÖLGENİN YİNE KOMUTANI OLDU. YÖNETİMİNDEKİ MAKEDONYA’LI ASKERLERİN ÖNEMLİ BİR PARÇASI DA SYNNADA’DA YERLEŞMİŞ BULUNUYORDU. ROMA ÇAĞINDA BU MAKEDONYA’LI HALK, ŞEHİR YÖNETİMİNE KALDILAR VE BAŞKANLIĞI ELLERİNE GEÇİRDİKLERİNDE BASTIKLARI PARALARLA “SYNNADAON MAKEDONON” MAKEDONYA’LILARIN SYNNADA’SI DEYİMİYLE KULLANDILAR. YİNE SÜLEYMAN GÖNÇER, AYNI YAPITIN 146. SAYFASINDA ŞUHUT’A HAŞHAŞ’IN GELİŞİNİ ŞÖYLE ANLATIR.“M.Ö. 333’ DE BÜYÜK İSKENDER’İN GELİŞİ İLE YARI EGEMEN OLAN ŞEHİRLER, İLK ROMA CUMHURİYETİ ÇAĞINDA BASMAYA BAŞLADIKLARI ŞEHİR SİKKELERİ ARASINDA SYNNADA (ŞUHUT) DA BASILMIŞ BİR TİP SİKKE ÜZERİNDE BİR BUĞDAY BAŞAĞI VE HAŞHAŞ KELLESİ RESMİ BULUNMUŞTUR. AYRICA DİĞER BİR TİP SİKKE ÜZERİNDE, ELİNDE HAŞHAŞ KELLESİ BUĞDAY BAŞAĞI VE KETEN BİTKİLERİNDEN BİR DEMET TUTAN ŞEHİR TANRIÇASI RESMİ DE BULUNMUŞTUR.AYNI DEMETİ TUTAN TANRIÇA RESMİ AMORİUM (EMİRDAĞ HİSARKÖY) SİKKESİNDE DE VARDIR. BUNLARDAN KESİN OLARAK ANLIYORUZ Kİ, M.Ö. AFYONKARAHİSAR İLİ BÖLGESİNDE HAŞHAŞ (AFYON) BİTKİSİ EKİMİ YAPILIYORDU.BU BİTKİNİN ANA VATANI BENİM DÜŞÜNCEME GÖRE HİNDİSTAN OLMALIDIR. HİNDİSTAN’DAN SYNNADA’YA (ŞUHUT’A) GELİŞİ, HERHALDE M.Ö. 30’ DE İPSOS (ÇAY) DA YAPILAN SAVAŞTA 480 HARP FİLİNİN DE BULUNDUĞU SELEFKOS ORDUSUNDAKİ ASKERLER GETİRMİŞLER VE DOKİMOS’UN SAVAŞMADAN BIRAKTIĞI SYNNADA’DA HALKA BU TOHUMU VERMİŞLERDİR.GÜN GEÇTİKÇE BÖLGENİN ÇOK DARLIK ÇEKTİĞİ YAĞ BİTKİSİ GELİŞMİŞ, ŞEHİR TANRIÇASININ BEREKET SEMBOLÜ OLARAK PARALARA BASILMIŞTIR.AYRICA M.Ö. 51 YILINDA, BURADA YAĞ BİTKİSİ OLARAK EKİLDİĞİNİ ÜNLÜ ROMA’LI YAZAR VE KİLİKYA (ÇUKUROVA) VALİSİ ÇİÇERON, SYNNADA’DAN GEÇERKEN GÖRMÜŞTÜR. CHARL TEXİE’NİN KÜÇÜK ASYA’SINI TÜRKÇE’YE ÇEVİREN ZAT, BUNU ZEYTİN AĞAÇLARI DİYE ÇEVİRMİŞ İSE DE, ŞUHUT’TA DENİZDEN 1140 METRE YÜKSEK YAYLADA ZEYTİN AĞACI YETİŞMİŞ OLMASI OLANAKSIZDIR. ÇİÇERON; M.Ö. 51’DE KİLİKYA’YA GEÇERKEN “YAĞ BİTKİSİ (HAŞHAŞ) EKİLİ TARLALAR ARASINA SYNNADA’DA GİRMİŞTİR.”